Bao bì sản phẩm vừa bảo vệ sản phẩm bên trong, vừa là yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng. Đối với các chủ doanh nghiệp sản xuất và những người làm marketing, việc thiết kế và lựa chọn bao bì phù hợp sẽ giúp nâng tầm giá trị cho thương hiệu, tạo dấu ấn mạnh mẽ trong tâm trí người tiêu dùng.
Nghiên cứu từ Packaging Digest cho thấy 72% người tiêu dùng cho biết thiết kế bao bì ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định mua hàng của họ, và 70% hình thành cảm nhận về thương hiệu thông qua bao bì.
Tìm hiểu các loại bao bì và nắm được những lưu ý quan trọng khi chọn loại bao bì giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chiến lược kinh doanh, từ đó gia tăng vị thế cạnh tranh trên thị trường.
Khái niệm và vai trò của bao bì sản phẩm
Trong ngữ cảnh thiết kế sản phẩm và branding, bao bì là “giao diện vật lý” là “điểm chạm” đầu tiên giữa thương hiệu và khách hàng, định hình cảm xúc và kỳ vọng về sản phẩm.
Chức năng cốt lõi của bao bì
- Bảo vệ và bảo quản sản phẩm: Ngăn chặn các tác động vật lý, nhiệt độ, biến đổi hóa học từ môi trường bên ngoài, bảo quản sản phẩm đến tay người tiêu dùng với chất lượng tối ưu.
- Truyền tải thông tin: Cung cấp thông tin về thành phần, hướng dẫn sử dụng, ngày sản xuất, hạn sử dụng và các thông tin pháp lý cần thiết.
- Xây dựng nhận diện thương hiệu: Thể hiện DNA thương hiệu thông qua ngôn ngữ thị giác nhất quán từ màu sắc, typography đến biểu tượng đồ họa.
- Tạo trải nghiệm người dùng: Thiết kế tương tác với bao bì (cách mở, đóng, cất giữ) có thể tạo nên khoảnh khắc “wow” và trải nghiệm đa chiều cho người dùng.
Bao bì là điểm chạm thương hiệu (brand touchpoint) quan trọng trong hành trình khách hàng.
Một nghiên cứu từ Paper and Packaging Board chỉ ra rằng 81% người tiêu dùng đã thử một sản phẩm mới chỉ vì họ bị thu hút bởi bao bì của nó.
Phân loại bao bì theo chất liệu sản xuất
Phân loại bao bì theo chất liệu sản phẩm là cách phân chia phổ biến. Dựa vào đặc điểm của mỗi loại chất liệu để chọn được loại bao bì sản phẩm phù hợp.
Bao bì nhựa
Khả năng chống thấm nước và giữ được độ bền cao. Chất liệu linh hoạt, nhẹ, dễ dàng sản xuất và in ấn. Sử dụng cho các sản phẩm tiêu dùng như thực phẩm đóng gói, mỹ phẩm, đồ uống, các sản phẩm gia dụng,…
- Các loại nhựa phổ biến và đặc tính:
- PET (Polyethylene Terephthalate): Trong suốt, chống va đập, thường dùng cho chai nước
- HDPE (High-Density Polyethylene): Cứng, chống hóa chất, sử dụng cho chai sữa, dầu gội
- PP (Polypropylene): Chịu nhiệt, thích hợp cho thực phẩm nóng
- PVC (Polyvinyl Chloride): Bền, dẻo, sử dụng cho bọc thực phẩm
- Công nghệ sản xuất và gia công:
- Đúc phun (Injection Molding): Tạo ra sản phẩm có độ chính xác cao
- Thổi (Blow Molding): Sản xuất chai lọ rỗng
- Nhiệt định hình (Thermoforming): Tạo khay, hộp mỏng
Nhựa sinh học và phân hủy sinh học đang trở thành xu hướng mới trong ngành bao bì, với các vật liệu như PLA (Polylactic Acid) làm từ ngô, bột mì hoặc khoai tây đang dần nhiều hơn và có thể thay thế nhựa truyền thống trong nhiều ứng dụng.
Bao bì nhựa mềm ghép màng phức hợp
Được cấu tạo từ nhiều lớp màng nhựa khác nhau (PET/PE, OPP/PE), loại bao bì này mang lại khả năng chống thấm, chống oxy hóa rất tốt và kéo dài thời gian bảo quản sản phẩm. Với trọng lượng nhẹ, độ bền cao và chi phí tối ưu, bao bì phức hợp trở thành giải pháp cho ngành thực phẩm, dược phẩm và mỹ phẩm cần sự bảo quản lâu dài và an toàn.
Bao bì giấy và carton
Bao bì giấy với các loại như kraft, carton và couche mang đến tính linh hoạt trong thiết kế và ứng dụng. Tính bền vững sinh học và khả năng tái chế dễ dàng của giấy phù hợp với xu hướng tiêu dùng xanh hiện nay. Trong lĩnh vực FMCG, bao bì được làm từ giấy có lợi thế thể hiện màu sắc chính xác và nổi bật nhất, trong khi đối với mỹ phẩm cao cấp, kết cấu giấy đặc biệt kết hợp với kỹ thuật hoàn thiện tinh tế tạo nên trải nghiệm unboxing đầy cảm xúc.
Bao bì đế giấy mềm
Được cấu tạo từ các lớp giấy mềm dẻo, kết hợp với các màng chống thấm hoặc màng nhôm. Loại bao bì này nhẹ, đóng mở dễ dàng, giúp người tiêu dùng thuận tiện hơn trong việc sử dụng sản phẩm. Phù hợp đóng gói bánh kẹo, thực phẩm chế biến sẵn, các mặt hàng tiêu dùng khác.
Bao bì từ nguyên liệu thiên nhiên
Bao bì từ nguyên liệu tre, mây, nứa… đại diện cho triết lý bền vững với thiên nhiên, thân thiện với môi trường, có độ bền cao và mang đến cảm quan xúc giác đặc trưng không thể bắt chước. Loại bao bì này phù hợp với các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, quà tặng độc đáo và các thương hiệu muốn nhấn mạnh cam kết môi trường, bao bì tự nhiên này tạo nên câu chuyện thương hiệu gắn với trách nhiệm sinh thái và tính chân thực đáng trân trọng.
Bao bì thủy tinh
Bao bì thủy tinh là một lựa hoàn hảo cho các sản phẩm cao cấp. Khả năng tái chế 100% mà không giảm chất lượng sau mỗi chu kỳ tạo nên lợi thế bền vững đầy khác biệt. Xu hướng minimalism trong thiết kế chai thủy tinh tận dụng hình dáng đơn giản với đường nét tinh tế, kết hợp cùng độ trong suốt để hiển thị sản phẩm bên trong như một phần của ngôn ngữ thị giác. Trong lĩnh vực đồ uống cao cấp, mỹ phẩm đắt tiền và thực phẩm cao cấp, thủy tinh vẫn giữ vững vị thế không thể thay thế.
Phân loại bao bì theo số lần sử dụng
Doanh nghiệp sử dụng bao bì dùng 1 lần hay dùng nhiều lần tùy thuộc vào sản phẩm và chiến lược kinh doanh.
Đối với bao bì dùng 1 lần thì chi phí thường tính gộp vào giá sản phẩm. Thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống, sản phẩm y tế,… thường được sử dụng bao bì dùng 1 lần. Giúp dễ dàng đóng gói và sử dụng. Tuy nhiên, sử dụng loại bao bì này làm tăng chất thải ra ngoài, gây ô nhiễm môi trường.
Bao bì sử dụng nhiều lần giúp giảm lượng rác thải nhựa và ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần đầu tư nhiều vào quy trình sản xuất và thu hồi bao bì. Không phù hợp với các doanh nghiệp startup và doanh nghiệp nhỏ. Ngoài ra, các ngành hàng về thực phẩm và đồ uống có yêu cầu về vấn đề vệ sinh. Vì thế có thể làm tăng chi phí đầu vào và tăng độ phức tạp cho quy trình xử lý bao bì. Những doanh nghiệp sử dụng bao bì dùng nhiều lần khuyến khích tái sử dụng bao bì cho mục đích khác.
Các loại bao bì sản phẩm chia theo mục đích sử dụng
Mục đích sử dụng cũng quyết định loại bao bì sản phẩm phù hợp với doanh nghiệp. Đảm bảo sản phẩm được bảo vệ tối đa và đáp ứng các yêu cầu trong từng giai đoạn.
Mục đích sản xuất
Bao bì này sử dụng để đóng gói các nguyên vật liệu, vật tư, chi tiết máy móc lưu kho hoặc để vận chuyển giữa các nơi với nhau. Phù hợp với quy trình sản xuất, đóng gói nhanh và dễ thao tác, tối ưu chi phí sản xuất mà vẫn đảm bảo chất lượng.
Mục đích tiêu thụ
Bao bì tiêu thụ không chỉ đáp ứng đặc thù ngành nghề kinh doanh mà còn phải đem lại trải nghiệm tốt cho người tiêu dùng cuối cùng. Các bao bì có thể in ấn logo, hình ảnh rõ nét, dễ mở và tái sử dụng là lựa chọn ưu tiên.
Mục đích vận chuyển
Bao bì sử dụng để vận chuyển cần có độ bền cao, khả năng chịu lực, chống thấm tốt. Nhằm bảo quản sản phẩm tốt khỏi điều kiện thời tiết và các tác động vật lý bên ngoài khi vận chuyển. Đặc biệt, bao bì cần nhẹ và dễ xếp chồng để tối ưu không gian cũng như chi phí logistics. Bao bì carton, bao bì dệt PP, bao bì nhựa cứng là các lựa chọn phổ biến để đáp ứng những yêu cầu này.
Các loại bao bì sản phẩm chia theo công dụng
Bao bì sản phẩm thường được chia thành hai loại chính gồm bao bì trong và bao bì ngoài. Mỗi loại có chức năng riêng biệt nhằm bảo vệ sản phẩm và nâng cao trải nghiệm người dùng.
Bao bì trong
Là lớp bao bì tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm, bảo vệ sản phẩm khỏi các yếu tố như độ ẩm, không khí, ánh sáng,… Bao bì bên trong thường là túi nhựa, túi giấy, hộp nhựa, bao bì ghép màng phức hợp,…
Bao bì ngoài
Bao bì ngoài đóng vai trò bảo vệ trong quá trình vận chuyển và là phương tiện quảng bá thương hiệu. Bao bì ngoài thường được thiết kế đẹp mắt, in ấn logo, thương hiệu và thông tin sản phẩm để tạo sự thu hút và nhận diện thương hiệu.
Bao bì ngoài là các thùng carton, hộp giấy, hộp nhựa cứng, hoặc bao bì dệt PP. Giúp sản phẩm an toàn trong quá trình lưu trữ và vận chuyển. Đối với các sản phẩm cao cấp, bao bì ngoài có thể là hộp gỗ, hộp kim loại.
Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định lựa chọn bao bì sản phẩm
Quyết định lựa chọn bao bì sản phẩm bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm đặc tính sản phẩm, mục tiêu kinh doanh, yêu cầu từ thị trường và khách hàng. Dưới đây là những yếu tố chính mà doanh nghiệp cần cân nhắc khi lựa chọn bao bì:
Đặc tính sản phẩm
Các sản phẩm dễ hư hỏng như thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm cần bao bì chống ẩm, chống oxy hóa để giữ chất lượng. Sản phẩm nặng hoặc có tính ăn mòn cao sẽ yêu cầu bao bì chắc chắn, bền bỉ.
Sản phẩm có kích thước, hình dạng cụ thể (dạng lỏng, dạng bột, viên nén) sẽ ảnh hưởng đến loại bao bì phù hợp như chai lọ, túi, hộp.
Chi phí và ngân sách
Doanh nghiệp thường xem xét chi phí nguyên liệu và sản xuất bao bì để tối ưu hóa chi phí. Việc cân đối giữa chất lượng bao bì và giá thành sản phẩm cuối cùng sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của doanh nghiệp.
Xu hướng thiết kế bao bì mới
Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến yếu tố bảo vệ môi trường. Vì vậy, bao bì có khả năng phân hủy sinh học, tái sử dụng, tái chế sẽ được yêu thích hơn. Xu hướng bao bì thông minh, bao bì tối giản,… cũng ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn bao bì của doanh nghiệp.
Doanh nghiệp cần xem xét toàn diện từ đặc tính sản phẩm đến các yếu tố thị trường cũng như xu hướng để lựa chọn bao bì phù hợp nhất. Giúp bảo vệ sản phẩm tốt, truyền tải thông điệp sản phẩm hiệu quả và tăng tính trải nghiệm của người tiêu dùng.
Khi đã lựa chọn được loại bao bì sản phẩm phù hợp với doanh nghiệp, việc quan trọng tiếp theo là thiết kế bao bì định vị thương hiệu. Nếu bạn vẫn đang loay hoay tìm ý tưởng cho doanh nghiệp của mình, Guru Design có thể hỗ trợ tư vấn. Với kinh nghiệm thực thi nhiều dự án, Guru Design tự tin về thiết kế bao bì cho doanh nghiệp vừa có chất riêng, vừa phù hợp với thị trường và người tiêu dùng.
